کراس بایت دندان چیست؟ روش های درمان

مقدمه

تاثیر خنده و لبخند زدن بر چهره‌ی آدمی بر همگان روشن است. آنچنان که شاعران از قدیم الایام گفته‌اند ” لبخند تو را دیدم و بنیاد دلم ریخت به هم” برای داشتن لبخندی زیبا باید ظاهر دهان و دندان‌های ما خوب باشد تا بتوانیم بدون اضطراب قهقهه‌های بلند شادی را سر بدهیم. یکی از مشکلاتی که باعث اضطراب شما از لبخند زدن می‌شود، عارضه‌ی کراس بایت است که در این مقاله از وب سایت دکتر احمد شیبانی نیا سعی بر آن است، این عارضه را به طور کامل شرح دهیم و راه درمان آن را نیز بگوییم، تا انتها همراه ما باشید.

کراس بایت دندان چیست؟

ابتدا لازم است موقعیت استاندارد قرارگیری دندان‌ها را بدانید که در آن دندان‌های فک بالا به اندازه‌ی ۲ میلی‌متر از دندان‌های فک پایین جلو‌تر می‌باشند. در حالت کراس بایت، دندانهای فک بالا، در درون دندانهای فک پایین قرار می گیرند. در واقع کراس بایت نوعی مال اکلوژن است که در آن دندان‌های فک بالا و دندان‌های فک پایین بر روی هم  انطباقی ندارند. به عبارت دیگر  این مشکل جدی است و درمان آن نیز ضروری می‌باشد، زیرا اگر این مشکل درمان نشود با رشد فک پایین، نا‌هنجاری‌های شدید و جدی را به فک و دهان وارد خواهد کرد.

انجام ارتودنسی ثابت توسط دکتر شیبانی نیا فلوشیپ فوق تخصصی ارتودنسی- جراحی

در کودکی که دندان‌ها در حال رشد می‌باشند اگر نیروی خارجی بتواند جهت رشد استخوان‌های فک را تغییر دهد، باعث ایجاد این عارضه خواهد شد. از جمله دلایل ایجاد آن می‌توان به ارثی بودن که بیشترین عامل آن می‌باشد و دلایل زیر اشاره کرد:

1. عامل وراثت
2. مکیدن انگشت در کودکی.
3. تنفس دهانی.
4. عوارض جراحی‌های نا‌هنجاری‌هایی همچون شکاف لب و شکاف کام که باعث جلوگیری از رشد قدس فک می‌شوند.
5. باقی ماندن مدت زیاد و طولانی دندان‌های شیری در دهان.
6. شلوغی و ازدحام دندان‌ها که با ایجاد فشار باعث نامرتبی دندان‌ها و جلو کشیده شدن فک پایین می‌شود.
7. تاخیر در رویش یا رویش غیرطبیعی دندان.

انواع کراس بایت

این ناهنجاری فکی در رده کلاس سه اسکلتال ( Skeletal Cl lll) قرار دارد و غالبا در کودکی به وجود می‌آید. علاوه بر اینکه بر ظاهر شخص اثر سوء گذاشته و فک انسان را زشت جلوه می‌دهد بر سلامت فرد هم اثر سو می‌گذارد. حال فرق نمی‌کند که تمامی دندان‌ها انطباق نداشته باشند یا حتی یک دندان، همگی را کراس بایت می‌گویند‌. این نا‌هنجاری دارای سه نوع مختلف می‌باشد:

• کراس بایت خلفی

این ناهنجاری مربوط به دندانهای خلفی است. قرار‌گیری دندان‌های عقب فک بالا، پشت دندان‌های عقب فک پایین را کراس بایت خلفی می‌گویند.

• کراس بایت قدامی

این ناهنجاری به قسمتهای جلوی دهان مربوط می شود. قرار‌گیری دندان‌های جلویی فک بالا عقب‌تر از دندان‌های جلویی فک پایین را کراس بایت قدامی می‌گویند. این عارضه شبیه آندربایت است اما عینا مثل آن نیست و با استفاده‌ از تفاوت‌ها قابل شناسایی می‌باشد.

• کراس بایت یک طرفه و دو طرفه – یا کراس بایت گونه ای

کراس بایتی که دو طرف دهان را تحت تاثیر قرار دهد را کراس بایت دو طرفه، و کراس بایتی که تنها یک سمت دهان را درگیر کند را نوع یک طرفه می‌گویند. راه درمان برای هر دو تقریبا شبیه هم است، ولی مکانیزم و ساختاری که ارتودنتیست برای درمان هر کدام انتخاب خواهد کرد، مطمئنا مقداری متفاوت است. به این نوع کراس بایت، گونه ای نیز می گویند زیرا دندانهای یک طرف به سمت گونه نزدیکتر خواهد بود.

 درمان کراس بایت

کراس بایت، زیبایی لبخند آدمی را به تسخیر در می‌آورد و علاوه بر مشکلات جسمی، مشکلات روحی زیادی را در پی خواهد داشت. این عارضه به علت از بین بردن بافت لثه بعد از مدتی می‌بایست درمان شود‌. اگر در افرادی با این نا‌هنجاری پوسیدگی دندان رخ دهد به دلیل موقعیت دندان‌ها حتما درد شدیدی خواهند داشت.

انجام ارتودنسی فانکشنال توسط دکتر شیبانی نیا فلوشیپ فوق تخصصی ارتودنسی- جراحی

1. در این افراد جویدن و خوردن غذا مشکل و سخت است و باعث فشار روی فک و سر و گردن آن‌ها می‌شود. ساییدگی دندان‌ها و داشتن مشکل هنگام صحبت کردن و تلفظ اشتباه هم از دیگر مشکلاتی است که درمان این بیماری را ضروری می‌کند. لازم به ذکر است که اگر درمان به درستی انجام نشود منجر به نا‌برابر بودن و عدم تقارن فک و ایجاد اختلالات مفصلی در فک پایین خواهد شد. بسته به آنکه کراس بایت شدید است یا خفیف، نوع آن و سن فرد درمان‌های متفاوتی خواهد داشت.
2. اگر این عارضه، شدید نباشد، می‌توان با ارتودنسی دندان به خصوص ارتودنسی ثابت برای افراد بالای ۱۲ سال این مشکل را حل نمود. از این راه بیشتر برای کودکانی که هنوز رشد فک در آن‌ها کامل نشده است، استفاده می شود. این نوع درمان طولانی مدت است یعنی حداقل دو سال برای درمان کامل باید ارتودنسی انجام شود.

1. استفاده از وسیع‌کننده‌های کام یا پالاتال اکسپندر هم راه درمانی برای وسیع و پهن کردن کام است. این وسیله یک نوع ارتودنسی می‌باشد که به سقف دهان می‌چسبد. گاه متخصصان برای رشد سالم دندان‌های دائمی در کودکان، دندان‌های شیری را می‌کشند و از دستگاه‌های ارتودنسی متحرک کوچک داخل دهانی برای درمان آن‌ها استفاده می‌کنند. بعضی اوقات با روکش کردن، باندینگ و تغییر شکل دادن دندان‌ها می‌توان کراس بایت‌های خفیف را درمان نمود.
2. عمل جراحی فک هم برای پهن کردن کام و هم‌تراز کردن دو فک نیز  به کار می‌رود. حال اگر فرد پس از ۱۸ سالگی مراجعه کرد راه درمان آن به علت توقف رشد دو فک، ارتوسرجری می‌باشد، ارتوسرجری در واقع همان تلفیق ارتودنسی و جراحی فک است که این روش در موارد شدید کراس بایت به کار گرفته می‌شود.

کلام آخر

در این مقاله از وب سایت دکتر احمد شیبانی نیا، متخصص ارتودنسی در تهران، سعی ما بر آن بوده‌ است که شما را با نا‌هنجاری کراس بایت و راه‌های درمان آن به طور کامل آشنا کنیم. امیدواریم که برای شما مفید بوده باشد.