دندان اضافه در فک بالا و کشیدن یا ارتودنسی دندان اضافه

دندان اضافه یا هایپردنتیا چیست؟

اغلب وقتی صحبت از مشکلات دندانی می‌شود، ذهن بیشتر مردم به سمت دندان‌های غایب یا به اصطلاح «میسینگ» می‌رود. اما جالب است بدانید که برخی افراد دقیقاً برعکس این حالت، یعنی دندان اضافه دارند. این وضعیت به صورت علمی با اصطلاح «هایپردنتیا» (Hyperdontia) شناخته می‌شود و زمانی اتفاق می‌افتد که تعداد دندان‌ها بیشتر از حالت طبیعی باشد.

تنها یک تا چهار درصد جمعیت دنیا دندان اضافی دارند، اما این عارضه می‌تواند موجب ناراحتی‌ها و مشکلاتی مثل به‌هم‌ریختگی دندان‌ها، اختلال در جویدن و حتی مسائل زیبایی شود. در ادامه به دلایل، انواع و روش‌های درمان دندان اضافه خواهیم پرداخت.

علت به‌وجود آمدن دندان اضافه

رشد دندان اضافی در دهان، معمولاً به دلایل مختلفی رخ می‌دهد، که مهم‌ترین آن‌ها ژنتیک و عوامل ارثی است. برخی عوامل دیگر شامل فعالیت بیش از حد سلول‌هایی است که مسوول رشد جوانه‌های دندانی هستند یا عوامل محیطی خاص. اما شایع‌ترین علت، زمینه ژنتیکی و وراثتی است که باعث رشد یک یا چند دندان اضافه در دهان می‌شود.

خطرات و عوارض دندان اضافه

اگر دندان اضافه به موقع تشخیص و درمان نشود، ممکن است باعث بروز مشکلات جدی‌تری مانند:

• اختلال در رشد دندان‌های دائمی یا شیری
• به هم ریختگی و کج شدن ردیف دندان‌ها
• کمبود فضا برای رشد دندان‌های اصلی
• ایجاد فاصله بین دندان‌ها
• مشکلات زیبایی یا حتی اختلال در صحبت کردن و غذا خوردن

به همین دلیل بهترین راهکار، تشخیص زودهنگام و مراجعه به متخصص دندانپزشکی برای بررسی وضعیت دهان است.

دندان اضافه در کودکان

در کودکان، اگر رشد دندان اضافه مانع رویش دندان‌های دائمی شود یا ظاهر دندان‌های جلویی را تحت تاثیر قرار دهد، معمولاً دندانپزشک کودکان اقدام به کشیدن دندان اضافی خواهد کرد. در بعضی موارد، بسته به وضعیت دندان‌ها، صبر می‌کنند تا زمان مناسب برای جراحی برسد.

دندان اضافه در بزرگسالان

در بزرگسالان علاوه بر دندان‌های معمولی (۲۸ دندان اصلی و نهایتاً دندان عقل)، گاهی دندان دیگری در انتهای فک یا دیگر بخش‌ها ظاهر می‌شود. این دندان‌ها معمولاً شکل غیرطبیعی داشته و می‌توانند ازدحام دندانی ایجاد کنند. تشخیص دقیق دندان اضافه معمولاً با رادیوگرافی یا عکس‌برداری فک انجام می‌شود.

انواع دندان‌های اضافه

شکل و محل دندان اضافه می‌تواند متفاوت باشد. طبق طبقه‌بندی دندانپزشکان، رایج‌ترین انواع دندان اضافه عبارت‌اند از:

۱. مزیودنس (Mesiodens)

دندان اضافه‌ای که بین دو دندان جلویی فک بالا قرار می‌گیرد. این شایع‌ترین نوع در کودکان است و معمولاً باید کشیده شود تا ظاهر و عملکرد دندان‌ها بهبود یابد.

۲. دیستودنس یا دیستومولر (Distomolar)

این نوع، دندان آسیاب اضافه‌ای است که در انتهای ردیف دندانی رشد می‌کند.

۳. دندان زایشی (Natal Teeth)

در برخی نوزادان، همراه با تولد یک یا چند دندان شیری اضافه دیده می‌شود که معمولاً به‌سرعت توسط دندانپزشک بررسی و در صورت نیاز خارج می‌گردد.

دندان اضافه نهفته

دندان اضافه‌ای که در زیر لثه باقی می‌ماند و نمی‌تواند به درستی خارج شود، به دندان نهفته معروف است. وجود دندان عقل نهفته یا دندان نیش نهفته نیز از جمله ناهنجاری‌های رایج در این زمینه است. معمولاً برای درمان دندان نهفته، نیاز به جراحی و گاهاً ارتودنسی وجود دارد.

راه‌های درمان دندان اضافه

درمان دندان اضافه با توجه به محل، نوع و تأثیر آن بر دهان انتخاب می‌شود. گزینه‌های درمانی معمولاً شامل موارد زیر است:

۱. چکاپ منظم دندانپزشکی

شروع چکاپ‌های دندانپزشکی از سن پایین، شانس تشخیص زودهنگام و درمان راحت‌تر دندان اضافه را افزایش می‌دهد.

۲. کشیدن دندان اضافه

معمولاً بهترین و قطعی‌ترین راه درمان، کشیدن دندان اضافه است. این کار در مواردی انجام می‌شود که دندان اضافه باعث اختلال، کج شدن یا ازدحام دندانی شده باشد.

۳. ارتودنسی

اگر دندان اضافه باعث جابجایی یا کج شدن سایر دندان‌ها شده باشد، پس از کشیدن دندان اضافه، درمان ارتودنسی برای ردیف کردن دندان‌ها انجام می‌شود. گاهی هم براساس وضعیت، متخصص ارتودنسی از دندان اضافه برای جایگزینی دندان از دست رفته استفاده می‌کند.

جمع‌بندی و توصیه پایانی

عارضه دندان اضافه یا هایپردنتیا اگرچه نادر است، اما در صورت عدم درمان می‌تواند باعث مشکلات متعددی از جمله به‌هم‌ریختگی دندان‌ها، مشکلات زیبایی و اختلال در جویدن شود. بنابراین، تشخیص زودهنگام و درمان به موقع اهمیت زیادی دارد. چکاپ‌های منظم دندانپزشکی، مراجعه به متخصص ارتودنسی و رعایت اصول بهداشت دهان و دندان، به شما کمک می‌کند تا در صورت مواجهه با این عارضه، بهترین تصمیم درمانی را بگیرید.

اگر سوالی درباره دندان اضافه یا روش‌های درمان آن دارید، با مشاورین تخصصی کلینیک دکتر شیبانی نیا، متخصص ارتودنسی در تهران، در تماس باشید.