مقدمه
شاید شما تا به حال نوزادان و کودکانی را دیده باشید که دچار ناهنجاری شکاف لب و کام هستند. این عارضه ژنتیکی بوده و از همان بدو تولد خود را نشان می دهد. شاید تصور شود تنها مشکلی که ایجاد می کند نقص ظاهری باشد اما اینطور نیست چرا که لب شکری یا همان شکاف لب یا کام اختلالات پنهانی را به وجود می آورند که هدف اصلی بسیاری از جراحی ها می باشد. برای آشنایی و کسب اطلاعات بیشتر در این خصوص با ما در این مقاله همراه باشید.
شکاف لب و کام چیست؟
لب شکری یا شکاف لب وضعیتی است که یک فضای باز یا شکافی در لب به وجود بیاید. این فضا ممکن است کوچک یا بزرگ باشد و بینی و لب را به یکدیگر وصل کند. شکاف کام هم زمانی اتفاق می‌افتد که کام جنین در رحم مادر بسته نشود و همانگونه رشد کند.
علل بروز شکاف لب و کام
علت اصلی این مشکل، مربوط به ژنتیک و وابسته به کروموزوم X است. گاهی محرک های محیطی در دوران بارداری مادر باعث بروز این مشکل می شود مانند:
- در معرض دود سیگار بودن
- مصرف الکل، مصرف مواد مخدر و کوکائین
- استرس شدید مادر
- کمبود ویتامین A
- بالا بودن سن پدر و مادر (بالای 30 سال)
- کمبود فولیک اسید در بدن مادر
انواع شکاف لب و کام
این عارضه می تواند جزئی باشد و تنها در لب بالا اتفاق بیافتد یا عمیق تر شود و از لب تا سوراخ بینی ادامه پیدا کند. شاید زمان درمان این مشکل طولانی باشد اما اگر از همان ابتدا پیگیری های لازم توسط والدین صورت بگیرد، درمان انجام شده و مشکلی برای فرد ایجاد نمی‌شود. انواع مختلف این عارضه عبارتند از:
- تنها لب دچار شکاف شود
- فقط کام دچار شکاف شود
- زمانی که هم لب و هم کام دچار شکاف شوند
زمانی که فرد دچار عارضه شکاف لب و کام شود، این مشکل به صورت انواع زیر بروز پیدا می کند:
- کامل یا ناکامل
- یک طرفه یا دو طرفه
- زیر مخاطی
جهت انجام ارتودنسی نامرئی و درخواست مشاوره با مطب دکتر شیبانی نیا تماس بگیرید.
شکاف کام خفیف
هم شکاف لب و هم کام ممکن هستند به صورت عمیق بروز پیدا کنند و هم به شکل خفیف. شکاف کام خفیف به صورت یک برش کوچک در کام است. هر دو صورت این عارضه قابل درمان بوده اما حالت خفیف سریع تر درمان شده و عوارض کم تری هم برای فرد به دنبال دارد.
عمل شکاف لب در نوزادان
درمان شکاف لب از بدو تولد شروع می شود و تا نوجوانی ادامه پیدا می کند. این پروسه با توجه به شدت و ضعف عارضه در نوزادان مختلف متفاوت است. این شکاف با عمل جراحی که معمول ترین روش درمان است حل خواهد شد. هدف از انجام این جراحی هم برطرف کردن نقص ظاهری و هم کمک به صحبت کردن، غذا خوردن و نوشیدن است. برای این جراحی تیم متخصصی در چندین حوزه فعالیت می کنند. این افراد شامل جراح پلاستیک، متخصص گوش و حلق و بینی، ارتودنتیست، گفتار درمانگر ، متخصص گفتاری، متخصص اطفال و روانشناس هستند.
مراقبت‌هاى بعد از عمل شکاف کام
بعد از انجام عمل شکاف کام باید موارد زیر رعایت شود تا مشکلی برای بیمار به وجود نیاید:
- از لحاظ تغذیه باید توجه کرد که می توان بعد از هوشیاری کامل از نوشیدن چند جرعه آب در روز اول شروع کرد و بعد به سراغ رژیم مایعات در روزهای بعدی رفت.
- برای غذا دادن به کودک اگر از قاشق استفاده می شود باید مراقب بود تا قاشق وارد دهان نشود بلکه روی زبان غذا ریخته شود چرا که ممکن است به بخیه ها آسیب بزند.
- تا زمانی که بهبودی کامل حاصل نشده باشد نباید از غذاهای سفت و سخت استفاده کرد.
- بعد از جراحی ممکن است عفونت هایی در گوش میانی اتفاق بیافتد پس بهتر است هر چند وقت کودک را جهت معاینه به مطب متخصص گوش ببرید.
- توجه کنید که داروهای تجویز شده در سر وقت و به موقع مصرف شوند.
درمان شکاف کام در بزرگسالی
عارضه شکاف لب و کام یک مشکل ژنتیکی است که در آن ژن های مسئول انضمام لب و کام، آسیب دیده و باعث می شوند تا لب و کام به درستی رشد نکنند و بهم نرسند. عوارض شکاف کام از کودکی مشکل ساز بوده و تا درمان نشود در بسیاری از موارد فرد را اذیت خواهد کرد. اگر فردی تا بزرگ سالی شکاف کام را درمان نکرده باشد نباید نگران باشد. شاید بهتر است در همان سنین کودکی درمان صورت بگیرد اما در سن بالاتر هم با جراحی پلاستیک، ارتودنسی و جراحی های دیگر و در طی زمان طولانی می توان امیدوار بود که مشکل فرد برطرف شود.
عوارض شکاف کام در بزرگسالی
شکاف کام می تواند مشکلات متعددی را برای فرد به وجود بیاورد که در طول روز با آن ها درگیر باشد. این عوارض شامل این موارد می شود:
- مشکلات گفتاری
- مشکلات تغذیه
- عوارض شنوایی
- عفونت گوش
- مشکلات دندان ها
ارتودنسی شکاف لب و کام
ارتودنسی یکی از راه های درمان برای عارضه شکاف لب و کام است که از حدود ۶ سالگی شروع شده و فازهای اول آن تا ۱۲ سالگی ادامه پیدا می کند.
فاز اول این درمان باید قبل از پیوند استخوان صورت بگیرد. در این قسمت که مرحله آغازین درمان است دندان های اطراف شکاف را خارج می کنند.
فاز دوم بعد ۱۲ سالگی است که ارتودنسی ثابت گذاشته می شود.
فاز سوم هم از ۱۷ سالگی است که برای افرادی مناسب است که فاز دوم نتیجه بخش نبوده است. این فاز قبل از جراحی فک صورت می گیرد.
جهت انجام ارتودنسی فانکشنال و درخواست مشاوره با مطب دکتر شیبانی نیا تماس بگیرید.
آیا شکاف کام قابل درمان است؟
شاید تولد نوزادی که مشکل شکاف لب و دهان دارد ناراحت کننده باشد اما باید بگوییم این مشکل قابل درمان است و درصد زیادی از این نوزادان با پیگیری منظم و جراحی های لازم بهبود پیدا می کنند. همان طور که اشاره کردیم این عارضه با جراحی های پلاستیک و ارتودنسی حل خواهد شد. شاید زمان درمان طولانی باشد اما نتیجه بخش خواهد بود. در مواردی که عارضه خفیف باشد حتی شاید رد بخیه بعد جراحی هم پاک شده و فرد ظاهر معمولی پیدا کند.
شکاف کام جنین در سونوگرافی مشخص میشود؟
شکاف کام در قدیم قابل شناسایی نبوده است اما خوشبختانه امروزه با پیشرفت تکنولوژی در زمان جنینی با سونوگرافی سه بعدی این عارضه شناسایی می شود. پس به والدینی که سابقه ارثی دارند توصیه می شود حتما در زمان بارداری این مساله را پیگیری کنند. بسیاری از مادران می توانند با مشاوره های ژنتیکی در زمان بارداری از این مشکلات با خبر شوند و خود را برای درمان بعد از تولد آماده کنند.
عکس شکاف کام در نوزادان
سخن آخر
در حال حاضر برای بسیاری از بیماری ها درمان های قطعی و متعددی به وجود آمده است. درمان شکاف لب و کام هم امروزه در بسیاری از مراکز درمانی توسط متخصصین این حوزه صورت می گیرد. پس اگر نوزادی با این مشکل دارید نگران نباشید و با تحقیق و بررسی بهترین پزشک و متخصصین در این زمینه را پیدا کرده و برای درمان اقدام کنید. متشکریم که تا پایان این مقاله از سایت دکتر احمد شیبانی نیا، بهترین متخصص ارتودنسی در تهران، همراه بودید.
با سلام
خواهرم ۲۰سالشه شکاف کام داره چن تا دکتر بردیمش گفتن نمیشه عمل کرد در صورتی ک شکاف خفیف داره
ولی شما میگید بزرگسالی هم عمل میشه.. ممنون میشم جواب بدین