انواع ناهنجاری فک – درمان ناهنجاری های فکی

انواع ناهنجاری فک

بعضی از افراد با مشکلاتی از قبیل جلو و عقب بودن فک، کجی دندان، جابه‌جای آن‌ها و انحراف روبرو بوده‌، و به دنبال درمان کردن آن هستند. باید گفت که ناهنجاری های فک باعث بروز مشکلاتی مثل اختلال در شیوه گفتار و نحوه غذا خوردن در فرد می‌شود که در نتیجه این عوامل باعث پوسیدگی دندان و مینای آن خواهند شد. شما برای درمان این مشکلات باید سریع پیگیری کنید و به دکتر مراجعه نمایید. در این مطلب از وب سایت دکتر احمد شیبانی نیا شما را با انواع ناهنجاری فک آشنا خواهیم کرد.

• ناهنجاری فک کلاس یک

دندان‌ها روی استخوان صورت قرار گرفته و دارای دو فک بالا و پایین هستیم، فک بالایی ما به صورت ثابت بوده و حرکتی ندارد، ولی فک پایین متحرک است و هنگام غذا خوردن و صحبت کردن حرکت می‌کند. بخش پایینی با مفصلی به نام فک گیجگاهی به استخوان جمجمه اتصال پیدا کرده و اگر این مفصل دارای ایراد و مشکلی باشد فرد دچار ناهنجاری فک خواهد شد. مال اکلوژن ارتودنسی بر اساس موقعیت دندان‌ها و ارتباط استخوان‌های فک، به سه دسته تقسیم‌بندی می‌شود. اکنون به ناهنجاری فک کلاس یک یا مال اکلوژن کلاس ۱ می‌پردازیم.

ناهنجاری فک کلاس 1 نشان‌دهنده ارتباط و نسبیت نرمال بین دندان‌های فک بالا و پایین است. در این حالت فک بالا و پایین به صورت متعادل و متوازن قرار گرفته اند و قرارگیری آن‌ها طبیعی و عادی می‌باشد. در مال اکلوژن کلاس 1 به دلیل کمبود فضا و به هم فشردگی دندان‌ها ناهنجاری هایی دیده می‌شود. از این ناهنجاری ها می توان به چرخش و انحراف دندان‌ها، فاصله بین دندان‌ها، جلوزدگی یا بیرون زدگی دندان‌ها و یا عقب‌ماندگی آن‌ها اشاره کرد.

انجام ارتودنسی فانکشنال توسط دکتر شیبانی نیا، فلوشیپ فوق تخصصی ارتودنسی-جراحی

• ناهنجاری فک کلاس دو

ناهنجاری فک کلاس 2 یکی از انواع ناهنجاری فک بوده که به حالتی گفته می شود که در آن فک بالا و پایین به صورت ناهماهنگ قرار گرفته‌اند. این بدان معناست که فک بالا جلوتر و فک پایین عقبتر است. نیم‌رخ صورت این افراد به سمت convex یا محدب پیش می‌رود. اگر بیمار در سنین پایین و نرسیده به بلوغ به پزشک مراجعه کند می‌توان با دستگاه‌های ارتودنسی او را درمان کرد. حال اگر بیمار در سن بالا و پس از بلوغ به متخصص ارتودنسی مراجعه کند، درمان این نوع ناهنجاری فک با ارتودنسی جراحی یا ارتوسرجری قابل درمان است.

ناهنجاری فک کلاس دو به دو دسته تقسیم میشود:

Class II Division 1 که در آن بیمار دارای اورجت زیاد شده (increased overjet) می‌باشد به طوریکه بین دو فک اختلاف زیادی وجود دارد.

Class II Division 2 که در این نوع ناهنجاری دندان‌های فک بالا به صورت عمودی قرار دارند و یا به سمت عقب رشد کرده‌اند و این بیمار دارای دیپ بایت شدید (Deep overbite) می‌باشد. با وجود اختلاف بین دو فک در این ناهنجاری، دندان‌های جلویی فک بالا به صورت عمودی یا به سمت عقب شیب دارد و در این صورت اختلاف دو فک کمی کمتر به نظر می‌رسد ولی خب دندان‌ها داری نظم نیستند و شلوغی آن‌ها در فک بالا دیپ بایت شدید را نشان می‌دهد.

• ناهنجاری فک کلاس سه

در این نوع از انواع ناهنجاری فک، فک بالا و پایین به صورت ناهماهنگ قرار گرفته‌اند. با این تفاسیر یا فک بالا عقب‌تر قرار گرفته و فک پایین جلوتر است. نیمرخ صورت این افراد به سمت مقعر یا concave پیش می‌رود. در این افراد برای جبران اورجت معکوس، دندان‌های فک پایین به سمت عقب متمایل هستند که این تمایل می‌تواند باعث شلوغی دندان‌های فک پایین شود.

اگر بیمار قبل از سن بلوغ، دارای ناهنجاری کلاس ۳ و دارای کوچکی فک بالا (Maxillary Deficiency) باشد، می‌توان از دستگاه‌های خارج دهانی ارتودنسی و یا حتی با استفاده از دستگاه‌های کوچک داخل دهانی (با تکنیک‌های جدید Bone Anchorage)، فک بالا را به سمت جلو هدایت کرد.

حال اگر بیمار بعد از سن بلوغ به پزشک مراجعه کند باید ارتودنسی به همراه جراحی را امتحان کند. اگرچه ناهنجاری کلاس 3 به علت بزرگی فک پایین (Mandibular Prognathism) باشد، دیگر با ارتودنسی قابل درمان نیست و باید جراحی کرد.

• انحراف فک

انحراف فک، یک ناهنجاری اسکلتی است که طی آن فک بیمار به یک سمت متمایل است، و موجب ناهماهنگی میدلاین دندان (خط وسط دندانها) می شود.

مطالعه کنید: پلاک شفاف ارتودنسی

علت انواع ناهنجاری فک

در این قسمت می‌خواهیم به موارد متعددی که سبب بروز انواع ناهنجاری فک و دهان و دندان می‌شود اشاره کنیم:

• ژنتیک

اولین مورد ژنتیک است که اصلی‌ترین مورد می‌باشد. ژنتیک باعث ناهنجاری‌های دهان و دندان می‌شود. در دوران بارداری مصرف بعضی از دارو‌های شیمیایی می‌تواند یکی از علل بروز مشکلات دهان و دندان در جنین باشد.

• سانحه

مورد بعدی سانحه است که می‌تواند باعث ناهنجاری‌های دهان و دندان شود. (مثلا شکستن و بد جوش خوردن استخوان فک)

• افتادن زود هنگام دندان شیری

این مورد هم می‌تواند مشکلاتی را برای دهان و دندان‌ها ایجاد کند. اگر دندان‌های شیری زودتر از موعد افتاد، دندان‌های بغلی به سمت جای خالی حرکت کرده، و این امر موجب به هم ریختگی دندان‌ها می‌شود.

• استفاده زیاد از پستانک و یا شیشه شیر

مکیدن شیشه شیر یا پستانک و حتی انگشت نباید تا بعد از چهار سالگی ادامه داشته باشد. اگر این چنین باشد احتمال مشکلات دهان و دندان وجود دارد.

• تنفس از دهان

عادت برخی از کودکان، نفس کشیدن از راه دهان است که به شدت اشتباه بوده و باعث بروز ناهنجاری‌های دهان و دندان می‌شود.

• فاصله بین دندان‌ها

فاصله افتادن بین دندان‌ها دلایل زیادی دارد. در واقع دندان‌ها به سمت جای خالی حرکت کرده و با این کار مشکلات فکی ایجاد خواهند شد.

• ازدیاد دندان‌ها

بعضی از افراد داری دندان‌های اضافه‌تری هستند و این امر موجب مشکلاتی می‌شود.

• دندان قروچه

یکی از عادت‌های نادرست در رفتار بعضی از افراد دندان قروچه است که می‌تواند سلامت دهان و دندان را به خطر بیاندازد.

انجام ارتودنسی ثابت توسط دکتر شیبانی نیا، فلوشیپ فوق تخصصی ارتودنسی-جراحی

درمان ناهنجاری‌های فکی

دو روش درمانی کلی ارتودنسی و جراحی فک برای انواع ناهنجاری فک وجود دارد. برای پیدا کردن بهترین انتخاب و اینکه کدام یک از این دو گزینه انتخاب بهتری است، به این بستگی دارد که بیمار در چه سنی اقدام به درمان کرده، البته به میزان و شدت بیماری فرد هم بستگی دارد. در ادامه مطلب بیشتر با روش‌های درمانی و مشکلات فکی آشنا می‌شویم:

• جراحی فک

جراحی فک و یا جراحی ارتوگناتیک، یکی از راههای درمان ناهنجاری های فکی است و ظاهری زیبا به چهره ما هدیه می‌دهد. در صورتی که دستگاه‌های ارتودنسی به دلیل زیاد بودن ناهنجاری و یا بالا بودن سن قادر به برطرف کردن ناهنجاری نباشد باید به سمت جراحی روی آورد. بهترین تایم برای انجام دادن جراحی فک در بانوان ۱۴ الی ۱۶ سال و همین سن برای آقایان بین ۱۷ الی ۲۱ سال می‌باشد.

درمان ناهنجاری فک بدون جراحی

ارتودنسی با کمک روش‌ها و دستگاه‌های بسیار متنوع می‌تواند برای درمان تمامی مشکلات فکی کاربرد داشته و نقش موثری را از خود بر جای بگذارد. با مراجعه به متخصص می‌توانید بهترین زمان و گزینه درمانی را پیدا کنید. بسیاری از کارها مخصوصا در سنین پایین می‌تواند بهترین نتایج را به همراه داشته باشد. روش‌های ارتودنسی برای درمان مشکلات فکی عبارتند از:

• روش‌های ارتودنسی متحرک

از وسایل متحرک در این روش استفاده می‌شود. یکی از این دستگاه‌های متحرک که در سنین کودکی بسیار کاربرد مؤثری دارد، دستگاه فانکشنال است.

• روش‌های ارتودنسی ثابت

در این روش از سیم‌ها و براکت‌های ثابت استفاده می‌شود. دوره‌های این روش بین ۱ تا ۳ سال زمان می‌برد و با به حرکت در آوردن دندان‌ها موقعیت فکی آن‌ها را به جایگاه صحیح منتقل می‌کند.

سخن آخر

اگر شما هم از آن دسته افرادی می‌باشید که از انواع ناهنجاری فک رنج می‌برید، بهتر است هرچه سریع‌تر جهت درمان اقدام نمایید و با مراجعه به متخصص و معاینه توسط او یکی از روش‌های درمانی را سپری نمایید. متشکریم که تا پایان این مقاله از سایت دکتر شیبانی نیا، متخصص ارتودنسی در تهران، با ما همراه بودید.